De hoeve en het hart

Wie de meer dan vierhonderd bladzijden leest, blijft nog lang rondhangen in Herwijnen, of misschien moet ik zeggen dat Herwijnen dan in de lezer is gekropen en daar niet meer weggaat.

In 2012 promoveerde Enny de Bruijn op een veelgeprezen biografie van Jacobus Revius. Met haar nieuwe boek, De hoeve en het hart, bewijst ze opnieuw dat ze én een goede en gepassioneerde onderzoeker én een begenadigd schrijver is.

In het meesterlijke De hoeve en het hart geeft historica Enny de Bruijn stem aan een boerenfamilie in Herwijnen, in de Gouden Eeuw. Oude archieven komen tot leven, met hart voor gewone mensen.

Enny de Bruijn doet er in haar imposante studie De hoeve en het hart (…) alles aan om het beeld te corrigeren dat stadse intellectuelen van oudsher van ‘de eenvoudige boer’ hebben geschilderd. Zij vult de geschiedschrijving aan met haar onderzoek naar de Gelderse regio rond Herwijnen.

Met veel kennis van haar onderwerp beschrijft ze het leven op het Gelderse platteland, aan de hand van thema’s als werk, liefde en geloof. Aanbevolen, ook aan de Randstedeling.

Het mooie is dat haar boek wetenschappelijk zeer doortimmerd is, maar onnadrukkelijk. (…) Hopelijk wordt deze masterclass in religiegeschiedschrijving opgevangen in het vakgebied van de cultuurwetenschappen.

In beeldende taal trakteert De Bruijn ons op allerlei verhalen uit de familiegeschiedenis van Van Rijckhuijsen. (..) Zij voegt zich in de traditie van de bekende gereformeerde historicus A. Th. van Deursen, die in 1994 het veelgeprezen boek Een dorp in de polder – Graft in de zeventiende eeuw publiceerde en zijn geloof daarin liet doorschemeren.

Dit boek doet zeker niet onder voor mentaliteitshistorische klassiekers als Montaillou van Le Roy Ladurie en is in Nederland alleen te vergelijken met Een dorp in de polder van Van Deursen.

De hoeve en het hart is een bijzonder boek, dat veel lezers verdient. Het is geschiedschrijving als vorm van medemenselijkheid, zelfs als uiting van naastenliefde. Het brengt mensen uit vervlogen tijden dichterbij, in hun wel en wee, in hun moeizame en boeiende bestaan, met hun interesses, vreugde en hoop.

Wat De Bruijn met de documenten doet is adembenemend; één grote ode aan het bekloppen van kleine feitjes tot er leven inkomt. Ze levert trage, aandachtige geschiedschrijving van de beste soort.